Hannah Arendt Düşüncesinde İrade, Özgürlük ve Eylem İlişkisi

Bu makalede 20. yüzyılın en önemli siyaset filozoflarından biri olan Hannah Arendt’in irade yetisine ilişkin görüşlerini ve ile özgürlük, özgürlük eylem arasında kurduğu sıkı ilişkiyi araştırdık. İrade meselesi, düşünce tarihi içinde kaçınıl(a)maz olarak bir yere sahiptir. tartışmalarda iradenin kim ya da ne tarafından belirlendiği/yönlendirildiği temelde meselenin özünü oluşturur mesele sorumluluk, determinizm, seçim kavramları düşünülür. Sorunun irdelenişi, felsefenin hemen bütün alanları yakından ilgilidir: Tanrı’nın iradesi insan özgürlüğüne teolojik tartışmalardan, insanın kendine dünyaya bilgisine, ahlaki fail görülmesine kadar dizi sorun hep durumuyla ilişkilidir. Arendt, geleneksel Batı düşüncesinin iradeyi genel görmezden geldiğini söylerken diğer yandan özgürlüğe de şüpheyle yaklaşıldığını nihai görünürdeki karşılık gerçeklikte dış dünyanın nedenselliği kayıtlı olduğu resim çizildiğini söyler bu resmi açıkça yadsır.Arendt iradeyi, yargı birlikte özerk yeti tanımlar. İradenin özerkliği tarihsel dile getirilmediği gibi dahası onda içerilen şüphe karşılanmış, yok sayılmıştır. filozofların düşünme yetisinin lehine yaptıkları çıkarımları haklı bulsa eleştirilerini esirgemez düşünceyi birbirine karşıt yetiler konumlandırır. Nihayetinde hem zamansal uzanımları –irade bilinmez geleceğe uzanır- nesneleri farklıdır. Düşünce değişmez ilkelerin, tümelin peşinden koşarken, aksine tikel/olumsal olanla ilgilidir. haliyle tam yaşamın konumlanır. Eylem alanı, özgürlüğünün fenomenolojik anlaşıldığı alandır, çünkü tahayyül dahi edilemeyeni başlatma özelliği eylemlerini özgürlüğün göstergesi kılar. İnsan, özgür tasarımları sayesinde hemcinsleriyle dünya kurar burası siyasetin alanıdır. Her kendi biricikliği mekâna katılır katkıda bulunur. hikâyelerini tasarlayıp eyleyebilen insanların yerdir. Böylece Arendt irade, –siyaset- birbirini gerektiren ontolojik bağ kurar.Arendt filozofudur anlamıyla hakkında yapılan çalışmalar daha ziyade alana yönelmiştir. O, eserlerinde yabancılaşmasının yabancılaşmayı aşacak özgürleşmenin yollarını arar. İnsanın, varoluşuna, tekillerle ilişkisine yani gündelik hayatına yaptığı vurgu, bunları zeminde temellendirme çabası, Arendt’i anlamayı çalışmayı hale getirir. Modernizme yönelik amansız eleştirileri, doğasının kendini ancak kamusallık içerisinde, alanında gerçekleştireceğine düşünceleri, mutlaka üzerinde durulması gereken konulardır.Hannah Arendt’de mahiyeti konusundaki bizim görebildiğimiz kadarı fazla değildir. konuya yakın hakkındaki literatürde yer tutar. Türkçede ise birkaç makaleye konusunda herhangi çalışmaya rastlamadık. Umuyoruz ki çalışmamız alanda söz söyleme ön açma işlevi görecektir. Temel bitiremediği son çalışması Zihnin Yaşamı, Geçmişle Gelecek Arasında İnsanlık Durumu kitaplarından yararlandık.Çalışmamız probleminin hatlarının ortaya konulduğu giriş; zihinsel arasındaki konumunun belirlendiği irade-özgürlük, özgürlük-eylem ilişkisinin araştırıldığı gelişme bölümüyle devam edecektir. Özgürlük, Arendt’e göre eylemde çıkar siyaseti mümkün nedenle eylemden ettiğimizde kaçınılmaz sosyal siyasal hayattan bahsetmek durumunda olacağız. yaşam çalışmanın içine dahil olacaktır.